Praca magisterska, Uniwersytet Rzeszowski
SPIS TREŚCI
Wstęp 5
Rozdział I
Teoretyczne problemy konsumpcji 7
1.Stan badań nad konsumpcją w naukach społecznych 7
2. Pojęcie i rodzaje konsumpcji w świetle ustaleń socjologii i ekonomii 18
3. Kierunki konsumpcji a problem globalizacji 22
4. Problemy i hipotezy badawcze 33
Rozdział II
Środowisko i procedura badań 37
1.Socjologia wsi – zarys subdyscypliny 37
2. Charakter gminy 41
3. Rys historyczny badanego środowiska – wsi Piątkowa 47
4. Procedura badań 51
Rozdział III
Konsumpcja materialna 60
1.Jak rodziny gospodarują pieniędzmi 60
2.Zaspokojenie podstawowych potrzeb 62
3. Czynniki wpływające na wybory konsumentów 67
4. Oszczędności i nawyki oszczędnościowe 73
5. Sposób postępowania ze zużytymi przedmiotami konsumpcji 79
Rozdział IV
Konsumpcja niematerialna 81
1.Nauka i kształcenie 81
2.Czytelnictwo prasy i książek 83 3. Uczestnictwo w życiu kulturalnym 86
4. Sposoby spędzania czasu wolnego 89
Zakończenie 92
Aneks 95
Spis tabel 105
Spis wykresów 107 Bibliografia 108
Summary 112
Wstęp
W dobie dynamicznych przemian społeczno-gospodarczych, zmieniających się struktur demograficznych oraz postępującej globalizacji, konsumpcja – rozumiana jako zbiór zachowań konsumenckich, wyborów materialnych i niematerialnych – staje się jednym z kluczowych zagadnień współczesnych nauk społecznych. Praca magisterska pod tytułem „Modele konsumpcji mieszkańców wsi N” stanowi próbę wszechstronnej analizy tego zjawiska w specyficznym, lokalnym kontekście. Badania te pozwalają nie tylko na pogłębienie teoretycznych problemów konsumpcji, ale również na ukazanie, jak czynniki ekonomiczne, społeczne oraz kulturowe kształtują codzienne wybory mieszkańców wsi, wpływając na ich sposób życia i poziom zaspokajania potrzeb.
W pierwszym rozdziale pracy przedstawione zostały teoretyczne aspekty konsumpcji, które umożliwiają osadzenie badanego zagadnienia w szerokim kontekście naukowym. Rozważania teoretyczne obejmują zarówno stan badań nad konsumpcją w naukach społecznych, jak i definicje oraz klasyfikacje pojęcia konsumpcji, wywodzące się z ustaleń socjologicznych i ekonomicznych. Szczególną uwagę poświęcono również zagadnieniom związanym z globalizacją, która redefiniuje tradycyjne modele konsumpcyjne, wprowadzając nowe kierunki i wyzwania, a także problematykę hipotez badawczych, które stanowią punkt wyjścia dla dalszych analiz empirycznych. Taka wieloaspektowa perspektywa teoretyczna jest niezbędna do zrozumienia, w jaki sposób złożone procesy społeczno-ekonomiczne wpływają na codzienne decyzje konsumenckie, zwłaszcza w środowisku wiejskim.
Rozdział drugi pracy koncentruje się na charakterystyce środowiska badawczego oraz procedurze przeprowadzania badań. W świetle rozwoju socjologii wsi jako subdyscypliny, szczegółowy opis charakteru gminy oraz historyczny zarys środowiska – ukazany na przykładzie wsi Piątkowa – pozwala na dokładne określenie kontekstu, w którym funkcjonują badane modele konsumpcyjne. Precyzyjne omówienie procedury badań, obejmujące zarówno wybór metodologii, jak i kryteria doboru próby badawczej, gwarantuje rzetelność uzyskanych wyników. Taka szczegółowość ma kluczowe znaczenie dla późniejszej interpretacji danych, umożliwiając porównanie lokalnych uwarunkowań z szerszymi tendencjami obserwowanymi w badaniach nad konsumpcją.
W kolejnych rozdziałach pracy, w sposób systematyczny, poddano analizie poszczególne aspekty konsumpcji. Rozdział trzeci skupia się na konsumpcji materialnej – analizie sposobów gospodarowania budżetem domowym, zaspokajaniu podstawowych potrzeb, a także na czynnikach wpływających na wybory konsumenckie. Omówione zostały również zagadnienia związane z oszczędnościami oraz nawykami oszczędnościowymi, co pozwala na uchwycenie specyfiki podejmowanych przez rodziny decyzji ekonomicznych. Analiza ta jest szczególnie istotna w kontekście badania mieszkańców wsi, gdzie ograniczone zasoby oraz tradycyjne wzorce zachowań często determinują praktyki konsumpcyjne.
Rozdział czwarty poświęcony jest konsumpcji niematerialnej, czyli aspektom edukacyjnym, kulturalnym oraz sposobom spędzania czasu wolnego. W niniejszej części pracy dokonano próby zidentyfikowania, w jaki sposób uczestnictwo w życiu kulturalnym, czytelnictwo prasy i książek, a także inwestycja w naukę i kształcenie wpływają na model konsumpcyjny mieszkańców wsi. Współczesne podejście do konsumpcji niematerialnej pozwala na szersze ujęcie zjawiska konsumpcyjnego, które nie ogranicza się jedynie do aspektów ekonomicznych, ale obejmuje również wymiar społeczny i kulturowy, kształtując tym samym jakość życia i poziom rozwoju społeczności wiejskich.
W zakończeniu pracy dokonano syntezy przeprowadzonych analiz oraz sformułowano wnioski wynikające z badań empirycznych. Przedstawione modele konsumpcji mieszkańców wsi N nie tylko odpowiadają na pytania o sposób gospodarowania zasobami, ale także ukazują, jak lokalne tradycje i wartości kulturowe są przekształcane przez wpływy globalne. Wyniki badań mają istotne implikacje dla dalszych analiz społeczno-ekonomicznych oraz mogą stanowić podstawę do formułowania rekomendacji dla polityki lokalnej, ukierunkowanej na wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.
Niniejsza praca magisterska ma więc na celu nie tylko teoretyczne, ale przede wszystkim praktyczne ujęcie problematyki konsumpcji w kontekście wsi, która staje się areną zderzenia tradycji z nowoczesnymi trendami gospodarczymi. Przeprowadzone badania i analizy mają potencjał przyczynić się do pogłębienia wiedzy na temat zachowań konsumenckich w środowisku wiejskim, umożliwiając jednocześnie lepsze zrozumienie mechanizmów wpływających na podejmowanie decyzji konsumpcyjnych. Mam nadzieję, że przedstawione w pracy wyniki oraz sformułowane wnioski staną się inspiracją do dalszych badań i będą miały zastosowanie zarówno w praktyce naukowej, jak i w działaniach wspierających rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów wiejskich.
