Oświeceniowe skłonności scjentystyczne i związana z nimi krytyka uprawiania starożytno-średniowiecznego paradygmatu filozofii sprzyjały usuwaniu erystyki i retoryki z programów szkolnych w erze nowożytnej…
Wstęp
Rozdział I
Retoryka
1.1.Język polityki
1.2.Język polityki a propaganda
1.3.Nowa odmiana polszczyzny
1.4.Podtypy języka polityki
1.5.Perswazyjność języka polityki
1.6.Retoryka a język polityki
Rozdział II
Erystyka
2.1. Rozumienie erystyki według Schopenhauera
2.2.Rozumienie erystyki według Kotarbińskiego
2.3.Wcześniejsze dociekania
2.4.Metody erystyczne (według Schopenhauera)
Rozdział III
Retoryka i erystyka we współczesnych mediach
3.1. Retoryka w mediach elektronicznych
3.2.Erystyka w mediach elektronicznych
Zakończenie
Bibliografia
Wstęp
Współczesne społeczeństwa, zdominowane przez technologię i masowe media, stają w obliczu wielkich wyzwań związanych z formułowaniem i przekazywaniem informacji. W tym kontekście, język nie jest jedynie narzędziem komunikacyjnym, ale także potężnym instrumentem kształtowania opinii publicznej, wywierania wpływu i prowadzenia polityki. Retoryka i erystyka, dwie dziedziny sztuki mówienia i argumentowania, stanowią fundament współczesnych praktyk komunikacyjnych, szczególnie w mediach elektronicznych, gdzie walka o uwagę odbiorcy staje się coraz bardziej intensywna. W świecie, w którym informacja jest jednym z najważniejszych zasobów, umiejętność jej efektywnego przekazywania i manipulowania nią staje się kluczowa. Media, jako główni architekci współczesnej komunikacji, wykorzystują narzędzia retoryczne i erystyczne w sposób, który w znaczący sposób wpływa na postrzeganą rzeczywistość, a także na decyzje polityczne, społeczne i ekonomiczne.
W swojej istocie, retoryka jest sztuką skutecznego przekonywania i wywierania wpływu, która ma swoje korzenie w starożytnej Grecji. Początkowo stosowana w debatach publicznych i sądowych, stała się podstawą wielu dziedzin, w tym polityki, prawa, edukacji, a także marketingu. Współcześnie, retoryka jest wykorzystywana nie tylko w mowie, ale i w piśmie, filmach, reklamach oraz innych formach komunikacji masowej. Język polityki, wykorzystywany przez media, jest przykładem użycia retoryki w praktyce. Politycy, dziennikarze i komentatorzy mediów formułują swoje przekazy w sposób przemyślany, często stosując różne techniki retoryczne, takie jak metafory, anegdoty, powtórzenia, czy odwołania do emocji, by przekonać swoich odbiorców do określonych poglądów. W ten sposób język polityki staje się narzędziem manipulacji, służącym nie tylko do przekonywania, ale również do kontrolowania społecznych nastrojów i postaw.
Erystyka, choć podobna do retoryki w swej strukturze, ma charakter bardziej destrukcyjny. Jest to sztuka prowadzenia sporu w taki sposób, by nie dążyć do prawdy, ale wyłącznie do „wygrania” rozmowy. Erystyka jest wykorzystywana w debatach publicznych, szczególnie w polityce i mediach, gdzie celem nie jest zawsze dojście do konsensusu czy obiektywnej prawdy, ale raczej zdominowanie przeciwnika. Szkoła erystyki, w której dominującą rolę odegrał Arthur Schopenhauer, rozwinęła zestaw technik służących do osiągania celu w sporze, nawet jeśli wymagało to posługiwania się argumentami niekoniecznie mającymi oparcie w faktach. Erystyka w mediach, zwłaszcza w formie manipulacji, dezinformacji czy fałszywych dichotomii, ma ogromne znaczenie w kreowaniu postaw społecznych i politycznych. Zjawisko to staje się coraz bardziej widoczne w dobie internetu, gdzie debaty toczą się w atmosferze emocji, a nie racjonalnych analiz, co sprzyja rozprzestrzenianiu się manipulacji i fałszywych przekonań.
Współczesne media, z ich szybkim tempem i globalnym zasięgiem, stały się przestrzenią, w której retoryka i erystyka przenikają się w sposób nieoczywisty i często niewidoczny dla odbiorcy. Internet, telewizja, prasa i inne media elektroniczne są pełne retorycznych zabiegów, których celem jest zmiana postaw, wzbudzanie emocji i kształtowanie opinii. W obliczu tej dynamicznej zmiany rola mediów w życiu publicznym stała się nieoceniona, a ich wpływ na społeczeństwo – niepodważalny. Zatem w kontekście współczesnych mediów, zarówno retoryka, jak i erystyka, nabierają nowego wymiaru, który nie tylko wpływa na indywidualne percepcje, ale także kształtuje społeczne narracje, a co za tym idzie – polityczne, ekonomiczne i kulturowe struktury.
Dzięki globalizacji i rewolucji cyfrowej, informacje rozprzestrzeniają się z prędkością błyskawicy, co sprawia, że komunikacja między jednostkami a masami staje się coraz bardziej złożona. W tym kontekście, osoby odpowiedzialne za przekazywanie informacji – dziennikarze, politycy, marketerzy – muszą wykorzystywać techniki retoryczne i erystyczne, by przyciągnąć uwagę, utrzymać zainteresowanie i skłonić odbiorców do określonych działań. Zjawisko to nie jest nowością, lecz w dobie internetu przybiera nowe formy, w tym także poprzez narzędzia takie jak social media, które w błyskawiczny sposób mogą rozpowszechniać zarówno prawdziwe, jak i fałszywe informacje. Współczesne media stają się więc nie tylko narzędziami komunikacji, ale i polem bitwy o dominację w sferze publicznej.
Retoryka i erystyka w mediach elektronicznych mają kluczowe znaczenie dla kształtowania opinii społecznej. Ich obecność w polityce, reklamie, a także w codziennym życiu, wpływa na sposób, w jaki postrzegamy naszą rzeczywistość, jak interpretujemy wydarzenia i jak formułujemy nasze poglądy. Ich techniki, choć stosowane w różnorodny sposób, mają jeden wspólny cel: zmienić myślenie odbiorcy, a tym samym wywołać określoną reakcję. Bez zrozumienia, jak działają mechanizmy retoryczne i erystyczne, trudno jest skutecznie analizować przekazy medialne i brać aktywny udział w życiu publicznym. Właśnie dlatego, badanie roli retoryki i erystyki w mediach elektronicznych staje się nie tylko interesującą, ale również niezbędną częścią współczesnej krytyki medialnej. W niniejszej pracy skoncentrujemy się na szczegółowej analizie tych dwóch zjawisk, ich zastosowaniu w mediach elektronicznych oraz wpływie, jaki wywierają na społeczeństwo.
