praca magisterska
Uniwersytet im.A.Mickiewicza w Poznaniu
Wstęp
Rozdział I
Problematyka dziecka trudnego w szkole-przyczyny i przejawy zachowań odbiegających od normy społecznej
1. Dziecko trudne i szkoła-zarys terminologii i problematyki
Problem dziecka trudnego w literaturze
Szkoła jako środowisko wychowawcze dzieci
2. Przejawy zachowań u dzieci sprawiających trudności
Nadpobudliwość i zahamowania psychoruchowe
Zachowania agresywne i kłamstwo
Ucieczki z domu
Niepowodzenia szkolne i wagary
Zachowania przestępcze
Alkoholizm
3. Przyczyny zachowań przejawianych przez dzieci trudne
Wpływ czynników biologicznych na zachowanie dzieci
Zadatki biologiczne i organiczne
Właściwości systemu nerwowego
Społeczne uwarunkowania zachowań dzieci trudnych
Niekorzystny wpływ środowiska rodzinnego
Niesprzyjające środowisko rówieśnicze
Środowisko szkolne oraz nieodpowiednie podejście wychowawcze nauczycieli
Rozdział II
Metodologia badań
Cel i przedmiot badań
Zmienne i ich wskaźniki
Metody i techniki badań
Charakterystyka terenu i organizacji badań
Rozdział III
Działania podejmowane przez szkołę w stosunku do dzieci trudnych
Organizowanie opieki oraz czasu wolnego uczniów
Pomoc dydaktyczno- wychowawcza uczniom
Współpraca szkoły z rodzicami
Rola nauczyciela w pracy z dzieckiem trudnym
Rozdział IV
Możliwości doskonalenia skuteczności działań profilaktyczno-wychowawczych wobec dzieci trudnych-wnioski i postulaty
Bibliografia
Aneksy
113 stron
Wstęp
Dzieci trudne w szkole stanowią istotne wyzwanie dla współczesnej edukacji i systemu wychowawczego. Problematyka ta jest złożona i wieloaspektowa, obejmuje zarówno kwestie indywidualnych predyspozycji uczniów, jak i wpływu środowiska rodzinnego, szkolnego oraz rówieśniczego na ich funkcjonowanie. W kontekście dynamicznych przemian społecznych i kulturowych coraz częściej mówi się o rosnącej liczbie uczniów, którzy nie odnajdują się w tradycyjnych ramach szkolnych, co przejawia się w ich zachowaniach odbiegających od przyjętych norm społecznych. Trudności te mogą mieć różne podłoże – od biologicznych i psychologicznych uwarunkowań po czynniki środowiskowe, takie jak brak stabilizacji rodzinnej, nieodpowiednie wzorce wychowawcze czy niewłaściwe relacje z rówieśnikami.
Szkoła, jako instytucja wychowawcza, odgrywa kluczową rolę w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży. To właśnie w tym środowisku kształtują się podstawowe nawyki, wartości oraz postawy społeczne, które determinują przyszłe funkcjonowanie jednostki w dorosłym życiu. W związku z tym nauczyciele i pedagodzy stają przed zadaniem nie tylko przekazywania wiedzy, ale również wychowywania, co w przypadku dzieci trudnych może być szczególnie wymagające. Niepowodzenia szkolne, agresja, kłamstwo, ucieczki z domu czy zachowania przestępcze to jedne z licznych przejawów trudności, z którymi nauczyciele muszą się mierzyć, poszukując skutecznych metod pracy z uczniem sprawiającym problemy.
Niniejsza praca poświęcona jest analizie problematyki dzieci trudnych w szkole, ich zachowań, przyczyn oraz sposobów przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom ich trudności. W pierwszej części pracy zostanie omówiona definicja dziecka trudnego, a także terminologia związana z tą problematyką, w tym różne podejścia teoretyczne do zagadnienia. Następnie szczegółowo przedstawione zostaną różnorodne przejawy zachowań odbiegających od normy społecznej, takie jak nadpobudliwość psychoruchowa, agresja, wagarowanie, a także skrajniejsze formy, w tym przestępczość i uzależnienia. W dalszej części pracy zostaną zaprezentowane przyczyny tych zachowań, uwzględniając zarówno uwarunkowania biologiczne, jak i społeczne, w tym wpływ rodziny, rówieśników oraz samego systemu edukacyjnego.
Ważnym aspektem niniejszego opracowania będzie również analiza działań podejmowanych przez szkołę w celu wsparcia dzieci trudnych. Przedstawione zostaną formy pomocy dydaktyczno-wychowawczej, rola nauczyciela oraz metody współpracy z rodzicami, które mogą przyczynić się do poprawy sytuacji dziecka w środowisku szkolnym. W ostatnim rozdziale omówione zostaną możliwości doskonalenia działań profilaktyczno-wychowawczych, mających na celu zapobieganie powstawaniu i pogłębianiu się trudności w zachowaniu uczniów.
Celem niniejszej pracy jest nie tylko analiza teoretyczna problemu dzieci trudnych w szkole, ale także wskazanie praktycznych rozwiązań, które mogą wspomóc nauczycieli i pedagogów w codziennej pracy wychowawczej. Podejście interdyscyplinarne pozwoli na uwzględnienie zarówno aspektów psychologicznych i pedagogicznych, jak i społecznych, które warunkują zachowanie dzieci. Problematyka ta jest szczególnie istotna w kontekście współczesnych wyzwań edukacyjnych, gdzie coraz częściej mówi się o konieczności indywidualizacji procesu nauczania i wychowania. Dlatego też, praca ta może stanowić cenne źródło wiedzy zarówno dla teoretyków, jak i praktyków zajmujących się wychowaniem i edukacją dzieci wymagających szczególnej uwagi.
