Ponad 400 stron, ponad 100 pozycji w bibliografii
Wstęp 2
Rozdział I. Lata młodości i okres konspiracji Józefa Piłsudskiego 8
1. Młodość i studia 8
2. Aresztowanie i zesłanie 15
3. Polska Partia Socjalistyczna 19
4. Początek ruchu wojskowego 41
5. Legiony 1914 – 1917 51
6. Osadzenie w Magdeburgu 70
7. Powrót i przejęcie władzy 84
Rozdział II. Koncepcje polityczne Naczelnika Józefa Piłsudskiego w odradzającej się Polsce 91
1. Tworzenie państwa 91
2. Federalizm czy inkorporacjonizm? 162
3. Wojna polsko-bolszewicka 180
4. Terytorium, ludność, sąsiedzi 214
Rozdział III. Koncepcje polityczne Marszałka Józefa Piłsudskiego w pierwszych latach drugiej Rzeczypospolitej 246
1. Konstytucja marcowa 246
2. Początki rządów parlamentarnych 274
3. Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926–1939 306
4. Wycofanie się z czynnego życia politycznego 346
5. W przededniu zamachu 373
6. Przewrót majowy 383
Zakończenie 410
Bibliografia 418
Wstęp
Józef Piłsudski – postać, której nazwisko stało się synonimem polskiej niepodległości, przywództwa i heroizmu, pozostaje jednym z najbardziej złożonych i kontrowersyjnych bohaterów polskiej historii XX wieku. Jego życiorys, wpisany w burzliwe dzieje Polski przełomu XIX i XX wieku, ukazuje człowieka, którego myśl polityczna, działania i koncepcje ukształtowały odradzające się państwo polskie. Analiza tej myśli, w kontekście wydarzeń historycznych, stanowi fascynujące wyzwanie badawcze, wymagające uwzględnienia zarówno jego ideologicznych korzeni, jak i pragmatycznych decyzji podejmowanych w różnych etapach życia.
Piłsudski, przywódca Polskiej Partii Socjalistycznej, twórca Legionów Polskich, Naczelnik Państwa, a później Marszałek Polski, był osobowością o niezwykłej charyzmie i wielkiej sile charakteru. Jego koncepcje polityczne, od idei federacyjnej po działania na rzecz silnego państwa, odbiły trwałe piętno na II Rzeczypospolitej. Były one jednocześnie odpowiedzią na wyzwania epoki oraz wyrazem jego osobistych przekonań, ukształtowanych przez doświadczenia młodości, walkę o niepodległość oraz realia polityczne międzywojnia.
Niniejsza praca, oparta na szerokiej bazie źródłowej obejmującej zarówno dokumenty historyczne, jak i opracowania naukowe, stanowi próbę całościowego spojrzenia na myśl polityczną Józefa Piłsudskiego. Jej celem jest przedstawienie głównych koncepcji politycznych, które wyznaczały kierunki działań Piłsudskiego, a także ukazanie, jak ewoluowały one pod wpływem zmieniających się realiów. Praca składa się z trzech zasadniczych rozdziałów, które odpowiadają kolejnym etapom życia i działalności Piłsudskiego, od młodości i okresu konspiracji, przez okres budowy odradzającego się państwa, aż po czasy jego dominacji politycznej jako Marszałka Polski.
Pierwszy rozdział koncentruje się na latach młodości i konspiracji, kiedy to kształtowały się pierwsze zręby idei, które później znajdą odzwierciedlenie w działaniach Piłsudskiego jako lidera. Szczególna uwaga zostanie poświęcona wpływowi środowiska rodzinnego, doświadczeniom wyniesionym z zesłania na Syberię oraz zaangażowaniu w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, które stanowiły fundament jego późniejszych przekonań.
Drugi rozdział obejmuje okres odradzania się państwa polskiego, kiedy Piłsudski jako Naczelnik Państwa musiał zmierzyć się z trudnym zadaniem budowy struktur politycznych i administracyjnych oraz określenia miejsca Polski na mapie Europy. Omówione zostaną jego koncepcje federalizmu i inkorporacjonizmu, a także decyzje związane z wojną polsko-bolszewicką, które miały kluczowe znaczenie dla kształtowania granic i polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej.
Trzeci rozdział przenosi nas do lat stabilizacji ustrojowej i walki o kształt polityki wewnętrznej w pierwszych latach istnienia odrodzonej Polski. Analizie poddane zostaną koncepcje ustrojowe Piłsudskiego, w tym jego krytyka rządów parlamentarnych oraz rola, jaką odegrał w przygotowaniach i przeprowadzeniu przewrotu majowego.
Praca nie tylko przedstawia fakty historyczne, ale również stawia pytania o uniwersalne wartości, które kierowały Piłsudskim, oraz o miejsce jego myśli politycznej w szerszym kontekście ideowym i historycznym. Dzięki temu możliwe jest pełniejsze zrozumienie zarówno jego osoby, jak i epoki, w której przyszło mu działać…
