Praca magisterska, ma 102 strony
Wstęp. 2
I. Ogólna charakterystyka funkcji i kompetencji organów lokalnych. 4
1. Podstawowe funkcje organów lokalnych. 4
2. Jednostki samorządu terytorialnego. 10
3. Zadania gminy. 19
4. Budżet gminy. 22
II. Podstawy lokalnej gospodarki budżetowej. 28
1. Samodzielność finansowa gminy. 28
2. Ograniczenia samodzielności gminy. 34
III. Dochody budżetów lokalnych. 36
1. Klasyfikacja dochodów gminy. 36
2. Dochody własne. 38
3. Subwencje i dotacje. 41
IV. Charakterystyka dochodów gminy 47
1. Podatki 47
2. Przychody z działalności przedsiębiorstw komunalnych 67
3. Opłaty skarbowe 68
4. Dotacje i subwencje 70
5. Dynamika, struktura i analiza dochodów gminy Opalenica 75
Wnioski 83
V Charakterystyka wydatków gminy 86
1. Wydatki związane z funkcjonowaniem urzędu gminy 86
2. Wydatki związane z obowiązkami nakładanymi na jednostki samorządu terytorialnego odpowiednimi ustawami 87
3. Pomoc społeczna i inne wydatki wynikające z publicznego charakteru urzędu gminy, a także nakładane na gminę wydatki o charakterze społecznym 88
4. Finansowanie edukacji, Kultury i sportu 89
5. Wydatki wynikające z realizacji inwestycji o charakterze komunalnym 91
6. Dynamika, struktura i analiza wydatków gminy 92
Podsumowanie 103
Literatura
Wstęp
W 1998 roku uchwalono ustawę o reformie administracji terytorialnej kraju, na mocy, której wprowadzono nowy podział na województwa, powiaty i gminy. Nową jednostką samorządu terytorialnego były powiaty. Chodź występowały już w podziale administracyjnym kraju to jednak poprzednie jednostki samorządowe o tej nazwie funkcjonowały w odmiennym systemie sprawowania władzy (centralnym). Ustawa o reformie administracyjnej kraju wprowadza nowy podział kompetencji i zadań.
Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego będącą najbliżej ludności, jest najniższym organem, acz nie najmniej istotnym, gdyż Urząd Gminy odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie podstawowych komórek w ustroju demokratycznym.
Tematem mojej pracy jest budżet gminy, problematyka związana z nim jest dość rozległa i specyficzna dla każdej gminy. Wpływają na niego najróżniejsze determinanty wynikające z charakteru gminy, położenia przestrzennego i geologicznego, zasobności w bogactwa naturalne, warunki klimatyczne, kulturowe, historyczne czy nawet wynikające z mentalności ludności. Dlatego budżet gminy jest tworem indywidualnym mającym jedynie ogólne wspólne założenia wynikające z ustaw: Prawo Budżetowe, o Samorządzie Terytorialnym i Samorządzie Gminnym. Struktura budżetu gminy jest odzwierciedleniem problemów, potrzeb i oczekiwań miejscowego społeczeństwa. Także jego zasobność jest uwarunkowana od przestrzennego umiejscowienia Urzędu Gminy, w którym jest tworzony. To właśnie w budżecie gminnym mogą powstawać, w przeciwieństwie do budżetu państwa, nadwyżki budżetowe, najczęściej powodowane bogactwem naturalnym regionu.
W niniejszej pracy poddam analizie budżet gminy Opalenica, wykażę jego dynamikę, strukturę przychodów i wydatków, opierając się na materiałach takich jak budżety z kolejnych lat, sprawozdania z ich wykonania. Nadto przedstawię rozplanowanie wydatków w sektorze publicznym związanych z rozwojem regionu poprzez inwestowanie w infrastrukturę, szkolnictwo, kulturę, a także strukturę społeczeństwa poprzez analizę wydatków na opiekę społeczną i dochody związane z prowadzoną przez ludność działalnością gospodarczą.
Publiczny charakter gminy wymusza na pracy analizowanie budżetu nie tylko pod względem finansowym, ale także społecznym, czyli ukierunkowanie wydatków w sektorze publicznym. Jest to bardzo ważny element gdyż w nim zawiera się ogólne przesłanie służby publicznej, jaką bezspornie jest Urząd Gminy. Kształt budżetu powinien uwzględnić zakres czynności i kompetencji spoczywających na Urzędzie Gminy a także zadania mu powierzone i zlecone przez wyższy organ administracji państwowej w formie uchwały, rozporządzenia, wytycznych.
W pierwszym rozdziale pracy opisuję funkcję i kompetencje organów samorządowych. W ciągu dalszym pracy przedstawiam podstawy lokalnej gospodarki finansowej oraz charakteryzuję dochody gmin. Kolejne rozdziały mają już charakter finansowo-społeczny, tutaj znalazły miejsce zestawienia finansowe, opis charakteru wydatków, ich dynamika i przeznaczenie tj. finansowanie inwestycji, wielkość środków przeznaczonych na finansowanie instytucji publicznych znajdujących się na terenie gminy (szkół, ośrodków kultury, opieki społecznej, obiektów użyteczności publicznej). Kończąc przestawię wnioski i obserwacje, które zostały poczynione we wcześniejszych rozdziałach a także ogólne uwagi, jakie nasunęły się w trakcie pisania pracy.
Niniejsza praca nie ma tylko charakteru nauki ekonomicznej, ponieważ występują tu także elementy nauk humanistycznych, jakim jest społeczny wymiar budżetu gminy, co wymagało wnikliwszej analizy i bardziej rozległych wniosków niż w wymiarze ekonomicznym.
