60 stron, 55 pozycji w bibliografii
Wstęp 3
Rozdział I.
Charakterystyka Policji w Polsce 5
1.1. Policja w Polsce. Ogólna charakterystyka 5
1.2. Znaczenie Policji w państwie – ujęcie socjologiczne 12
1.3. Rola zawodowa policjanta 17
1.4. Środowisko pracy Policji. Pozytywne i negatywne strony służby 22
Rozdział II.
Stres związany z wykonywaniem zawodu policjanta 28
2.1. Pojęcie stresu oraz jego przyczyny 28
2.2. Charakterystyka bodźców stresogennych w pracy Policji 33
2.3. Mobbing w Policji – relacja przełożony-podwładny a stres w pracy 35
2.4. Skutki stresu w pracy policjanta. 39
Rozdział III.
Metodologia badania poziomu stresu związanego z pracą policjanta 41
3.1. Problem główny i problemy szczegółowe 41
3.2. Wyjaśnienie podstawowych pojęć 43
3.3. Hipotezy badawcze 44
3.4. Zmienne i wskaźniki 45
3.5. Metoda, narzędzie badawcze oraz dobór próby 46
3.6. Przedstawienie szczegółowego harmonogramu/przebiegu badań 49
Wnioski końcowe 52
Zakończenie 54
Bibliografia 55
Spis tabel 58
Spis fotografii 59
Załączniki 60
Wstęp
Stres jest nieodłącznym elementem egzystencji człowieka: towarzyszy każdemu z nas przez całe życie – od niemowlęctwa aż do późnej starości. Czasem odczuwamy go jako stan męczący i dezorganizujący nasze działania, zaś w innych sytuacjach jako czynnik pobudzający do aktywności. Czym właściwie jest stres? W rozumieniu psychologicznym odnosi się on do relacji między człowiekiem i jego otoczeniem. Jeśli człowiek uważa, że jego otoczenie nie jest dla niego korzystne lub w jakimś stopniu zagraża (realnie lub potencjalnie) jemu samemu lub jego dobrostanowi, stan ten określa się mianem stresu.
Powodem stresu jest zakłócenie równowagi między wymaganiami otoczenia, a możliwościami ich spełnienia. Objawami stresu są silne negatywne emocje oraz towarzyszące im zmiany fizjologiczne i biochemiczne, przekraczające normalny poziom pobudzenia. Do emocji negatywnych zaliczyć można lęk, niepokój, przykrość, złość, zdenerwowanie, rozczarowanie, niechęć, żal, czasem wrogość. Jeśli chodzi o zmiany fizjologiczne, zaobserwować można między innymi zakłócenia tempa bicia serca, oddechu, zakłócenia snu, ogólne rozdrażnienie, nadmierny apetyt lub odwrotnie – brak łaknienia. Nikomu w życiu codziennym nie udaje się uniknąć stresu. Trzeba jednak przedsięwziąć różne środki zaradcze, aby nie zapanował on nad naszym pojmowaniem rzeczywistości. Ogromnie ważne jest, jak sobie z nim radzimy.
W ostatnich latach zainteresowanie stresem związanym z pracą zawodową znacznie wzrosło. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez międzynarodową grupę badawczą TNS Ośrodek Badania Opinii Publicznej Spółka z o.o. (OBOP) w 2008 roku, w Polsce niemal 55% osób uważa swoje życie za stresujące, a 35% z nich wymienia stres jako jedną z przyczyn choroby układu krążenia. Jednym z największych źródeł stresu jest praca zawodowa. Większość ludzi poświęca tej formie aktywności znaczną część swego czasu i przeznacza na nią spore zasoby energii zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Niektórzy pracują tylko z konieczności, ale są i tacy, dla których praca jest sensem życia. Jednak nawet oni mogą stracić entuzjazm wskutek rutyny czy biurokracji.
Nie ulega wątpliwości, że stres zawodowy można uznać za zjawisko szkodliwe, zarówno z perspektywy powodzenia, zdrowia i samopoczucia pracowników, jak i efektywności organizacyjnej. Interesujące więc wydają się dociekania nad czynnikami natury psychospołecznej, które prowadzą do odczuwania stresu, jak również ocena konsekwencji stresu pracy. Rezultatem tych dociekań może być próba poszukiwania czynników, które pozwalałyby przeciwdziałać pojawianiu się tego typu zagrożeń lub też chronić jednostkę przed negatywnymi konsekwencjami stresu zawodowego. Grupą zawodową narażoną na działanie szczególnie silnego stresu w miejscu pracy są funkcjonariusze Policji.
Celem pracy jest przedstawienie zjawiska stresu związanego z wykonywaniem zawodu policjanta z równoczesnym przedstawieniem zalet i wad wykonywania tego zawodu w oparciu o dostępną bibliografię z tego zakresu, jak również przykłady praktyczne. Na temat funkcjonowania Policji ukazało się wiele publikacji. Należy jednak zauważyć, iż dotychczas opublikowane materiały są niewystarczające i zbyt powierzchownie traktują zagadnienia praktycznych zajęć, których celem jest ograniczenie stresu związanego z wykonywaniem zawodu policjanta oraz promocją postaw asertywnych, zarówno w życiu zawodowym, jak również osobistym. Posiadanie umiejętności praktycznych w tym zakresie może skutkować, w przypadku policjanta, lepszą komunikacją interpersonalną, zmniejszeniem stresu związanego z wykonywaniem obowiązków służbowych, poprawą jakości i wydajności pracy, satysfakcją zawodową z wykonywanej pracy, mniejszym obciążeniem psychofizycznym organizmu oraz zmianą postrzegania Policji przez społeczeństwo.
Praca składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono ogólną charakterystykę polskiej Policji z uwzględnieniem zakresu jej obowiązków oraz obszaru działania wynikającego z przepisów prawa, jak również oczekiwań społecznych wobec policjantów i oczekiwań policjantów wobec swojej pracy. Charakterystykę zjawiska stresu, jego przyczyny oraz dyskomfort psychiczny związany z wykonywaniem pracy policjanta omówiono w rozdziale drugim niniejszej pracy. W tym miejscu scharakteryzowano ponadto skutki występowania stresu w pracy policjanta oraz jego wpływ na postawę zawodową i osobistą.
Trzeci rozdział pracy poświęcono na omówienie zakresu badań, charakterystykę metod, technik oraz narzędzi badania stresu związanego z wykonywaniem pracy policjanta. Ponadto przedstawiono w nim harmonogram badań dotyczących tego obszaru związanego z działalnością zawodową policjanta. Rozdział ten kończy się wnioskami wynikającymi z wcześniejszych rozważań.
