Budżet gminy samorządowej w Polsce

Celem pracy ze względu na wagę tematu dla kraju oraz jego aktualność jest omówienie budżetu gminy oraz analiza jego dochodów i wydatków.

Spis treści:
Wstęp 3
Rozdział I. Definicja samorządu lokalnego oraz jego funkcje 6
1.1. Zadania własne i zlecone 6
1.2. Organy gminy 9
1.2.1. Urząd gminy 9
1.2.2. Rada gminy 10
1.2.3. Organ wykonawczy 12
Rozdział II. Budżet podstawowej jednostki samorządu terytorialnego 15
2.1. Sporządzenie i wykonanie budżetu 15
2.2. Klasyfikacja dochodów i wydatków 24
2.3. Kontrola i nadzór nad działalnością finansową 27
Rozdział III. Źródła dochodów w gminie 34
3.1. Charakterystyka dochodów 34 3.2. Podatki i opłaty 34
3.3. Dochody własne 42
3.4. Dotacje i subwencje 43
3.5 Udział w podatkach państwowych oraz dochody z Unii Europejskiej 45
Rozdział IV. Wydatki budżetu lokalnego 48
4.1. Charakterystyka wydatków 48
4.2. Wydatki na zadania własne zlecone 48
4.3. Wydatki związane z zadaniami bieżącymi i inwestycjami 49 Podsumowanie 51
Zakończenie 52
Bibliografia 53

Wstęp

Od roku 1990 zachodzący proces transformacji doprowadził do istotnych zmian o charakterze systemowym zarówno w sferze społecznej, politycznej jak i gospodarczej. Jedną z tych zmian była reaktywacja samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny początkowo został przywrócony na szczeblu podstawowym, powstały wtedy jedynie gminy posiadające osobowość prawną i wyposażone w mienie komunalne, a od 1999 roku również samorząd funkcjonował na szczeblu powiatów i województw. Powodem potrzeby zreformowania sektora publicznego w Polsce była jego nadmierna centralizacja, wynikająca z założeń ustrojowych państwa o gospodarce centralnie planowanej. Istotnym elementem niezależności i samodzielności jednostek samorządu terytorialnego jest ich samodzielność finansowa. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje jednostkom udział w dochodach publicznych na poziomie odpowiednim do przypadających im zadań. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego w szczególny sposób wyznaczają ustawy ustrojowe.

Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi obecnie gospodarkę finansową jednostek samorządu terytorialnego w Polsce są: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 kwietnia 1997 roku (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), Ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 z późn. zm.), Ustawa z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 roku, Nr 142, poz.1591 z późn. zm.), samorządowe ustawy ustrojowe oraz Europejska Karta Samorządu Terytorialnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 roku (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607). Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, posiada własny majątek oraz prawo demokratycznych wyborów. Obecnie na terenie naszego kraju znajduje się około 2500 gmin. W ostatnich latach, dokładniej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej gospodarka wiele zyskała, a to za sprawą ogromnych dofinansowań pochodzących z budżetu Unii.

Celem pracy ze względu na wagę tematu dla kraju oraz jego aktualność jest omówienie budżetu gminy oraz analiza jego dochodów i wydatków, w oparciu o nowy podział administracyjny Polski, który został wprowadzony w dniu 1 stycznia 1999 roku. Praca została napisana metodą badawczą, w której podstawowym źródłem wykorzystanym do omawiania zagadnień były ustawy i książki naukowe. Analiza pozwala przybliżyć zasady funkcjonowania danej jednostki oraz źródeł zasilania jej budżetu. Praca została zbudowana z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy zawiera ogólną charakterystykę gminy, jej organów, podział zadań na własne i zlecone. Kolejny rozdział obejmuje klasyfikację dochodów i wydatków budżetu gminy, umieszczono w nim także zasady sporządzania jak i wykonania budżetu, jego ogólny zarys oraz metody kontroli i nadzoru. Trzeci rozdział przedstawia źródła dochodów budżetu gminnego, opisane zostały wybrane zagadnienia takie jak: dochody własne, podatki i opłaty, dotacje i subwencje oraz udział w podatkach państwowych. Natomiast w ostatnim rozdziale zawarty jest zarys ogólny wydatków wraz z podziałem na zadania własne i zlecone, wydatki bieżące i inwestycje.