Stosunki emocjonalne dziecka w rodzinie alkoholowej

LICENCJACKA / Akademia Pedagogiki Specjalnej / Warszawa

Wprowadzenie

Jednym z ważnych problemów społecznych jest alkoholizm. Występuje on w wielu współczesnych społeczeństwach należących do wspólnego z nami kręgu kulturowego. Przybiera tak duże rozmiary, że mówi się o alkoholizacji społeczeństw. Nadużywaniu alkoholu trzeba skutecznie zapobiegać, a sam alkoholizm traktować jak chorobę i leczyć.

Przyzwyczailiśmy się do myślenia, że alkohol można pić, można na nim zarobić, można z nim walczyć, można od niego uciekać, a nawet można go obwiniać o różne urazy w naszym życiu, a powinniśmy go przede wszystkim zrozumieć.

Na szczęście, w ciągu ostatnich lat w Polsce, zmienia się sposób myślenia o alkoholu i związanych z nim problemach. Minęły czasy sprowadzonej do schematów propagandy antyalkoholowej i obietnic zwalczania alkoholu. Lecznictwo odwykowe przechodzi ewolucję. Poszukuje się i znajduje coraz skuteczniejsze metody leczenia alkoholików i ich rodzin. Funkcjonowanie dzieci w takich właśnie rodzinach z problemem alkoholowym zainteresowało mnie przede wszystkim.

Pragnąc zrealizować wybrany temat, w pisaniu pracy przyjąłem następujący schemat.

W części teoretycznej – odwołując się do publikacji naukowych – wskazałem na ewolucję pojęcia alkoholizmu i przedstawiłem wpływ choroby alkoholowej i uzależnienia alkoholowego rodzica na rozwój dzieci. Zaznaczyłem, że choroba alkoholowa powoduje dysfunkcjonalność rodziny, bo cierpią wszyscy jej członkowie. Najbardziej dzieci. Uzależnienie od alkoholu powoduje wyjątkowo złą atmosferę wychowawczą, wpływa ujemnie na rozwój psychospołeczny dzieci. Kształtowanie się charakteru dziecka w rodzinie alkoholowej narażone jest na stałe niebezpieczeństwo, mogące spowodować jego moralne wykolejenie i społeczne nieprzystosowanie.

Następnie w części metodologicznej opisałem narzędzia – wywiady i testy przeprowadzone z badanymi dziećmi. Powołałem się na metody wykorzystywane w psychologii rozwojowej i w analizie procesów poznawczych oraz w diagnozie więzów emocjonalnych: Rysunek Rodziny, Dwa Domki, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (ISCLD), Skala Fizycznej i Słownej Agresji Dziecka, Skala Chwiejności Emocjonalnej.

W części empirycznej przedstawiłem studium przypadku rodziny H. Scharakteryzowałem badaną rodzinę i jej środowisko. Z czworgiem dzieci przeprowadziłem, zapowiedziane w części metodologicznej, wywiady i testy oraz dokonałem analizy wyników.

W streszczeniu – mając na uwadze czerpane z literatury wiadomości teoretyczne o dzieciach w rodzinie alkoholowej, opisane i wykorzystane do badania dzieci wywiady i testy – wskazałem, co mają robić członkowie rodziny z problemem alkoholowym aby dokonać pozytywnych zmian w swoim życiu.
Wykorzystanie w praktyce wyników podjętych badań może mieć znaczenie terapeutyczne w stosunku do badanej przeze mnie rodziny i inspirować do wnikliwego studiowania metod niesienia pomocy rodzinom alkoholowym.

Zdaję sobie sprawę z faktu, że w prezentacji wyników części badawczej nie ogarnąłem wszystkich zjawisk i relacji, bowiem powiązania te są bardzo liczne i różnorodne. Ewentualnej kontynuacji tego zagadnienia w pełnym wymiarze spróbuję podjąć się na poziomie pracy magisterskiej.

Wprowadzenie.

CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Rozdział 1. Definicja choroby alkoholowej i pojęcie uzależnienia alkoholowego.
Rozdział 2. Skutki choroby alkoholowej i uzależnienia alkoholowego rodzica oraz ich negatywny wpływ na rozwój dziecka – przegląd literatury:
2.1. Profil psychologiczny rodziny alkoholowej.
2.2. Negatywny wpływ nadużywania alkoholu na rozwój płodu.
2.3. Urazy emocjonalne i funkcjonowanie psychiki dziecka w rodzinie alkoholowej.
2.4. Psychospołeczne konsekwencje nadużywania alkoholu.
Rozdział 3. Pomoc terapeutyczna dziecku z rodziny alkoholowej.
Rozdział 4. Skuteczne programy w pracy z dzieckiem w rodzinie alkoholowej.

CZĘŚĆ METODOLOGICZNA

1. Opisy narzędzi – wywiadów i testów przeprowadzonych z badanymi dziećmi.
1.1. Rysunek Rodziny – projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych.
1.2. Dwa Domki.
1.3. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (ISCLD).
1.4. Skala Fizycznej i Słownej Agresji Dziecka.
1.5. Skala Chwiejności Emocjonalnej.

CZĘŚĆ EMPIRYCZNA – studium przypadku

1. Charakterystyka rodziny i jej środowiska.
2. Wyniki wywiadów i testów przeprowadzonych z dziećmi oraz ich analiza.
2.1. Rysunek Rodziny – projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych – wyniki badań własnych.
2.2. Dwa Domki – wyniki badań własnych.
2.3. Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (ISCLD) – wyniki badań własnych.
2.4. Skala Fizycznej i Słownej Agresji Dziecka – wyniki badań własnych.
2.5. Skala Chwiejności Emocjonalnej – wyniki badań własnych.

Streszczenie.
Bibliografia.
Aneksy.