Praca licencjacka obroniona na akademii pedagogicznej w Krakowie na ocenę bdb.
SPIS TREŚCI
WSTĘP 4
I. ROLA SZTUKI W ŻYCIU CZŁOWIEKA 6
1. Definicja sztuki 6
2. Funkcje sztuki 7
3. Społeczne funkcje sztuki według I. Wojnar 10
3.1. Sztuka jako uwznioślenie życia 10
3.2. Udział sztuki w tworzeniu materialnego środowiska 11
3.3. Sztuka jako „namiastka” życia 11
3.4. Sztuka jako sposób życia 13
4. Rola sztuki według myślicieli i filozofów 13
5. Rola sztuki według S. Szumana 16
II. KONCEPCJE PRZEŻYCIA ESTETYCZNEGO 17
1. Typy przeżyć estetycznych 17
1.1. Przeżycie estetyczne irracjonalne 17
1.2. Przeżycie estetyczne ekspresyjne 18
1.3. Przeżycie estetyczne nawykowe 18
1.4. Przeżycie estetyczne rozumiejące 19
1.5. Przeżycie estetyczne profesjonalne 20
1.6. Skupienie i marzenie u Tatarkiewicza 21
2. Teorie przeżycia estetycznego 21
2.1. Teorie przeżycia estetycznego w starożytności 22
2.2. Teoria doświadczenia 22
2.3. Biologiczno-fizjologiczna teoria przeżycia estetycznego 24
2.4. Intelektualizm estetyczny 26
2.5. Emocjonalizm estetyczny 27
2.6. Teoria kontemplacji 28
2.7. Teoria naśladowania Karola Groosa 30
2.8. Teoria aktywnej natury przeżyć estetycznych, czyli teoria wczuwania 31
2.9. Fenomenologiczna teoria przeżycia estetycznego 32
2.10. Koncepcja przeżycia estetycznego Dassoir’a 33
2.11. Inne teorie przeżycia według Tatarkiewicza 35
III. O WYCHOWANIU ESTETYCZNYM 37
1. Wychowawcza funkcja sztuki 39
2. Wychowanie estetyczne – wychowanie przez sztukę 40
3. Wychowanie estetyczne w szkole 45
4. Główne działy teorii wychowania estetycznego 47
ZAKOŃCZENIE 50
BIBLIOGRAFIA 51
WSTĘP
W świecie zdominowanym przez technologię i pragmatyzm, poszukiwanie piękna i wartości estetycznych staje się coraz bardziej nieuchwytne, a jednocześnie coraz bardziej potrzebne. W tej chwili, kiedy mówimy o funkcji sztuki, niewiele osób skupia się na jej zdolności do wywoływania przeżyć estetycznych. Odczuwanie piękna, dobroci formy czy harmonii, podobnie jak jego przeciwności — brzydoty i dysharmonii, to elementy, które wydają się być pomijane w dzisiejszych dyskusjach na temat roli sztuki w społeczeństwie. Ta praca licencjacka, obroniona na Akademii Pedagogicznej w Krakowie, ma na celu wypełnić tę lukę, koncentrując się na różnych aspektach przeżyć estetycznych w polskiej myśli estetycznej.
Już od starożytności, filozofowie, artyści i myśliciele próbowali zrozumieć, jakie jest miejsce sztuki w życiu człowieka. Odkąd Platona i Arystotelesa, przez Renesans, aż po nowoczesność, sztuka i jej percepcja były tematami gorących debat. W Polsce również nie brakuje bogatej tradycji myśli estetycznej, poczynając od Stanisława Wyspiańskiego, przez Romana Ingardena, aż do współczesnych badaczy. Jest to świadectwo głębokiej refleksji i szacunku dla zagadnień związanych ze sztuką i estetyką w kulturze polskiej.
Jednym z kluczowych elementów tej pracy jest zbadanie społecznych funkcji sztuki według Ignacego Wojnara. Wojnar, polski filozof i estetyk, zwrócił uwagę na różne sposoby, w jaki sztuka wpływa na życie społeczne, od uwznioślenia życia, przez tworzenie materialnego środowiska, aż do funkcji sztuki jako „namiastki” życia i jako sposobu życia. Koncepcje te są ważne nie tylko dla zrozumienia, co sztuka robi dla nas jako jednostek, ale również dla tego, jak wpływa na nasze społeczności i na kulturę jako całość.
Następnym etapem tej pracy jest głęboka analiza różnych typów przeżyć estetycznych, zaczynając od irracjonalnych i ekspresyjnych, a kończąc na profesjonalnych. Nie można zrozumieć koncepcji przeżyć estetycznych w polskiej myśli estetycznej, nie rozpatrując wpływu Władysława Tatarkiewicza, jednego z najbardziej znaczących polskich filozofów estetyki. Jego koncepcje przeżyć estetycznych, w tym skupienie i marzenie, będą tu szczegółowo omówione.
Ostatni dział tej pracy koncentruje się na wychowaniu estetycznym, czyli na tym, jak można wykorzystać sztukę i estetykę w edukacji. Tu również, polscy myśliciele i praktycy edukacji, tacy jak Stefan Szuman, wnoszą istotny wkład do teorii i praktyki wychowania estetycznego.
Ta praca licencjacka, skupiająca się na roli sztuki, koncepcjach przeżyć estetycznych i wychowaniu estetycznym w kontekście polskiej myśli estetycznej, ma na celu nie tylko przedstawienie złożoności i bogactwa tej myśli, ale również jej aktualizację i zastosowanie w kontekście współczesnych wyzwań społecznych i kulturowych. Ostatecznym celem jest zrozumienie, jak sztuka i estetyka wpływają na nasze życie, jakie są ich funkcje i jak można je wykorzystać dla zwiększenia jakości naszego doświadczenia egzystencjalnego. W tym celu, praca ta korzysta z różnorodnych źródeł, od literatury filozoficznej i estetycznej, poprzez analizy socjologiczne, aż po prace z dziedziny psychologii. Jest to próba kompleksowego podejścia do zagadnień, które, choć były obiektem zainteresowania przez wiele pokoleń, wciąż pozostają otwarte i wymagają dalszych badań.
